s ün z ìj ÿng
三字经
r ãn z h ÿc h ūx ìng b þn sh àn x ìng xi üngj ìn x íxi üngyu ǎn g ǒu b ùj i üo x ìng n ǎi qi ün ji ào z h ÿd ào g u ìy ǐzhu ün 人之初，性本善。性相近，习相远。苟不教，性乃迁。教之道，贵以专。 x ÿm ân g m ǔz ãl ín c h ùz ǐb ùx u ãdu àn j ÿz h ùd îu y ünsh ün y ǒu y ìf üng ji ào w ǔz ǐm íng j ùy áng 昔孟母，择邻处。子不学，断机杼。窦燕山，有义方。教五子，名俱扬。 y ǎng b ùji ào f ùz h ÿg u îji ào b ùy án s h ÿz h ÿd u îz ǐb ùx u ãf ýi s u ǒy íy îu b ùx u ãl ǎo h ãw ãi 养不教，父之过。教不严，师之惰。子不学，非所宜。幼不学，老何为。 y ùb ùzhu ïb ùc h ãn g q ìr ãn b ùx u ãb ùz h ÿy ìw ãi r ãn z ǐf üng sh ǎosh íq ÿn s h ÿy ǒu x íl ǐy í玉不琢，不成器。人不学，不知义。为人子，方少时。亲师友，习礼仪。 xi üng j i ǔl íng n ãng w ýn x íxi ào y úq ÿn s u ǒd üng z h ír ïng s ìs u ìn ãng r àng l íd ìy úch áng y íxi ünzh ÿ香九龄，能温席。孝于亲，所当执。融四岁，能让梨。弟于长，宜先知。 sh ǒu xi ào t ìc ìji ànw ãn z h ÿm ǒu s h ùs h ím ǒu w ãn y ÿãr s h ís h íãr b ǎi b ǎi ãr qi ün qi ün ãr w àn 首孝悌，次见闻。知某数，识某文。一而十，十而百。百而千，千而万。 s ün c ái z h þt i ün d ìr ãn s üngu üng z h þr ìy u âx ÿng s ün g üng z h þj ūnch ãn y ìf ùz ǐq ÿn f ūf ùsh ùn
三才者，天地人。三光者，日月星。三纲者，君臣义。父子亲，夫妇顺。 y u ých ūn x i ày u ýqi ūd ōng c ǐs ìs h íy ùn b ùqi ïng y u ýn án b þi y u ýx ÿd ōng c ǐs ìf ün g y ìngh ūzh ōng 曰春夏，曰秋冬。此四时，运不穷曰南北，曰西东。此四方，应乎中。 y u ýshu ǐhu ǒm ùj ÿn t ǔc ǐw ǔx ín g b þn h ūs h ùy u ýr ãn y ìl ǐz h ìx ìn c ǐw ǔch áng b ùr ïn g w þn 曰水火，木金土。此五行，本乎数。曰仁义，礼智信。此五常，不容紊。 d ào li áng s h ūm ài s h ǔj ìc ǐl i ùg ǔr ãn s u ǒs h ím ǎn i úy áng j ÿqu ǎn s h ǐc ǐl i ùc h ùr ãn s u ǒs ì稻梁菽，麦黍稷。此六谷，人所食。马牛羊，鸡犬豕。此六畜，人所饲。 y u ýx ǐn ùy u ýüi j ùài ây ùq ÿq ín g j ùq ÿng c h ìhu áng j íh ýi b ái c ǐw ǔs âm ùs u ǒs h í曰喜怒，曰哀惧。爱恶欲，七情俱。青赤黄，及黑白。此五色，目所识。 s u ün k ǔg ün j íx ÿnxi án c ǐw ǔw âi k ǒu s u ǒh án sh ün ji üo xi üng j íx ÿng x i ǔc ǐw ǔch îu b ís u ǒx i ù酸苦甘，及辛咸。此五味，口所含。膻焦香，及腥朽。此五臭，鼻所嗅。 p áo t ǔg ãm ùs h íj ÿn s ÿy ǔz h ún ǎi b üy ÿn y u ýp íng sh àng y u ýq ùr ùc ǐs ìsh ýng y íti áoxi ã匏土革，木石金。丝与竹，乃八音。曰平上，曰去入。此四声，宜调协。 g üo z ýn g z ǔf ùãr sh ýn sh ýn ãr z ǐz ǐãr s ūn z ìz ǐs ūn z h ìxu án c ãng n ǎi j i ǔz úr ãn z h ÿl ún 高曾祖，父而身。身而子，子而孙。自子孙，至玄曾。乃九族，人之伦。 f ùz ǐýn f ūf ùc ïng xi ōng z ãy ǒu d ìz ãg ōng zh ǎngy îu x ùy ǒu y ǔp ãng j ūn z ãj ìng ch ãn z ãzh ōng
父子恩，夫妇从。兄则友，弟则恭。长幼序，友与朋。君则敬，臣则忠。
c ǐs h íy ìr ãn s u ǒt ïng d üng s h ÿx ùw ùw ãi b âi zh ǎn q íshu üi d àx i ǎo g ōng z h ìs ÿm áw ǔf úzh ōng 此十义，人所同。当师叙，勿违背。斩齐衰，大小功。至缌麻，五服终。 l ǐl âs h ây ùs h ūs h ùg ǔl i ùy ìj ÿn b ùj ùw ãi s h ūx u ãr ãn g îng z ūn j ìs h íz ìji ǎngshu ōw ãn
礼乐射，御书数。古六艺，今不具。惟书学，人共遵。既识字，讲说文。 y ǒu g ǔw ãn d àxi ǎozhu àn l ìc ǎo j ìb ùk þlu àn r u îgu ǎng x u ãj ùq íf án d àn l ûâshu ōn ãng z h ÿyu án 有古文，大小篆。隶草继，不可乱。若广学，惧其繁。但略说，能知原。 f án x ùn m ãng x ūji ǎngji ūxi áng x ùn g ǔm íng j ùd îu w ãi x u ãz h þb ìy ǒu c h ūxi ǎoxu ãzh ōng z h ìs ìs h ū
凡训蒙，须讲究。详训诂，明句读。为学者，必有初。小学终，至四书。 l ún y ǔz h þâr s h ípi ün q ún d ìz ǐj ìsh àn y án m ân g z ǐz h þq ÿpi ün z h ǐji ǎng d ào d ãshu ōr ãn y ì
论语者，二十篇。群弟子，记善言。孟子者，七篇止。讲道德，说仁义。 z u îzh ōngy ōng n ǎi k ǒng j ízh ōng b ùpi ün y ōng b úy ìz u îd àx u ãn ǎi c ãng z ǐz ìx i ūq íz h ìp íngzh ì
作中庸，乃孔伋。中不偏，庸不易。作大学，乃曾子。自修齐，至平治。 s ìs h ūs h úxi ào j ÿng t ōng r úli ùj ÿng s h ǐk þd ús h ÿs h ūy ìl ǐch ūnqi ūh ào li ùj ÿng d üng ji ǎngqi ú
四书熟，孝经通。如六经，始可读。诗书易，礼春秋。号六经，当讲求。 y ǒu li án sh ün y ǒu g u ÿc áng y ǒu zh ōu y ìs ün y ìxi áng y ǒu di ǎn m ïy ǒu x ùn g ào y ǒu s h ìm ìng s h ūz h ÿào
有连山，有归藏。有周易，三易详有典谟，有训诰。有誓命，书之奥。 w ǒzh ōug ōng z u îzh ōu l ǐz h ùl i ùgu ün c ún z h ìt ǐd àx i ǎo d ài z h ùl ǐj ìs h ùsh âng y án l ǐl âb âi
我周公，作周礼。著六官，存治体。大小戴，注礼记。述圣言，礼乐备。 y u ýg u ïf ýng y u ýy ǎs îng h ào s ìs h ÿd üng f þng y ǒng s h ÿj ìw áng ch ūnqi ūz u îy ùb üobi ǎn b i ãs h àn â
曰国风，曰雅颂。号四诗，当讽咏。诗既亡，春秋作。寓褒贬，别善恶。 s ün chu án z h þy ǒu g ōngy áng y ǒu z u ǒs h ìy ǒu g ǔli áng j ÿng j ìm íng f üng d úz ǐc u ōq íy ào j ìq ís h ì
三传者，有公羊。有左氏，有谷梁。经既明，方读子。撮其要，记其事。 w ǔz ǐz h þy ǒu x úny áng w ãn zh ōngz ǐj íl ǎozhu üng j ÿng z ǐt ōng d úz h ūs h ǐk ǎo s h ìx ìz h ÿzh ōng s h ǐ
五子者，有荀扬。文中子，及老庄。经子通，读诸史。考世系，知终始。 z ìx ÿn ïng z h ìhu áng d ìh ào s ünhu áng j ūsh àng s h ìt áng y ǒu y úh ào âr d ìxi üng y ÿx ùn ch ýng sh ângsh ì自羲农，至黄帝。号三皇，居上世。唐有虞，号二帝。相揖逊，称盛世。 x i ày ǒu y ǔsh üng y ǒu t üng zh ōu w ãn w ǔch ýng s ün w áng x i àchu án z ǐj i üti ün x i às ìb ǎi z ǎi qi ün x i às h â夏有禹，商有汤。周文武，称三王。夏传子，家天下。四百载，迁夏社 t üng f áx i àg u ïh ào sh üng l i ùb ǎi z ǎi z h ìzh îu w áng zh ōuw ǔw áng s h ǐz h ūzh îu b üb ǎi z ǎi z u ìch ángji ǔ汤伐夏，国号商。六百载，至纣亡。周武王，始诛纣。八百载，最长久。 zh ōu z h ãd ōng w áng g üng zhu ìch þng g ün g ýsh àng y ïu shu ìs h ǐch ūn q i ūzh ōng zh àn g u ïw ǔb àqi áng q ÿxi ïng c h ū
周辙东，王纲坠。逞干戈，尚游说。始春秋，终战国。五霸强，七雄出。
y íng q ín s h ìs h ǐji ünb ìng chu án âr s h ìch ǔh ànzh ýng g üo z ǔx ìng h àn y âji àn z h ìxi ào p íng w áng m ǎng cu àn 嬴秦氏，始兼并。传二世，楚汉争。高祖兴，汉业建。至孝平，王莽篡。 gu üng w ǔx ìng w ãi d ōngh àn s ìb ǎi n i án zh ōngy úxi àn w âi s h ǔw úzh ýng h àn d ǐng h ào s ün g u ïq ìli ǎngj ìn 光武兴，为东汉。四百年，终于献。魏蜀吴，争汉鼎。号三国，迄两晋。 s îng q íj ìli áng ch ãn ch ãng w ãi n ánch áo d ōu j ÿnl íng b þi yu án w âi f ýn d ōn g x ÿy ǔw ãn zh ōu y ǔg üo q í
宋齐继，梁陈承。为南朝，都金陵。北元魏，分东西。宇文周，与高齐。 d ài z h ìs u íy ÿt ǔy ǔb úz ài chu án s h ÿt ǒng x ùt áng g üo z ǔq ǐy ìs h ÿc h ús u ílu àn chu àng g u ïj ÿ
迨至隋，一土宇。不再传，失统绪。唐高祖，起义师。除隋乱，创国基。âr s h íchu án s ün b ǎi z ǎi li áng m i âz h ÿg u ïn ǎi g ǎi li áng t áng j ìn j íh àn zh ōu ch ýng w ǔd ài j i ýy ǒu y ïu
二十传，三百载。梁灭之，国乃改。梁唐晋，及汉周。称五代，皆有由。 y án s îng x ìng sh îu zh ōu ch án s h íb üchu án n án b þi h ún li áo y ǔj ÿn j i ých ýngd ìyu án m i âj ÿn j u ãs îng s h ì
炎宋兴，受周禅。十八传，南北混。辽与金，皆称帝。元灭金，绝宋世。 y út úgu ǎng ch üoqi án d ài ji ǔsh íni án g u ïz u îf âi t ài z ǔx ìng g u ïd àm íng h ào h ïn g w ǔd ōu j ÿnl íng
舆图广，超前代。九十年，国祚废。太祖兴，国大明。号洪武，都金陵。 d ài ch ãng z ǔqi ün y ün j ÿn g s h íl i ùs h ìz h ìch ïngzh ýn qu án y ün s ìk îu r úl ín l ǐchu ǎng c h ūs h ãn q ìf ãn
迨成祖，迁燕京。十六世，至崇祯。权阉肆，寇如林。李闯出，神器焚。 d ào xi án ji ün bi ànlu àn q ǐs h ǐy ÿng f ǎr ǎo d ōu b ǐt ïng gu üng h îu xu ünt ǒng r u îchu án j i ǔd ìm ǎnq ÿng m î
道咸间，变乱起。始英法，扰都鄙。同光后，宣统弱。传九帝，满清殁。 g ãm ìn g x ìng f âi d ìz h ìl ìx i àn f ǎji àn m ín g u ïg ǔj ÿn s h ǐqu án z ài z ÿz ǎi z h ìlu àn z h ÿx ÿngshu üi 革命兴，废帝制。立宪法，建民国。古今史，全在兹。载治乱，知兴衰。 s h ǐs u ÿf án d úy ǒu c ìs h ǐj ìy ÿh àn s h ūâr h îu h àn s ün g u ïz h ìs ìji ün zh âng j ÿng c ün t ōng ji àn 史虽繁，读有次。史记一，汉书二。后汉三，国志四。兼证经，参通鉴。 d ús h ǐz h þk ǎo s h íl ùt ōng g ǔj ÿn r u îq ÿn m ùk ǒu ãr s îng x ÿn ãr w ãi ch áo y ús ÿx ÿy ús ÿ
读史者，考实录。通古今，若亲目。口而诵，心而惟。朝于斯，夕于斯。 x ÿzh îng n ís h ÿxiang t u ïg ǔsh ângxi án sh àng q ín x u ãzh ào zh ōng l ìng d úl ǔl ùn b ǐj ìs h ìx u ãq i þq ín
昔仲尼，师项橐。古圣贤，尚勤学。赵中令，读鲁论。彼既仕，学且勤。 p ÿp úbi ün x u ýzh úji ǎn b ǐw ús h ūq i þz h ÿmi ǎn t ïu xu án li áng zhu ÿc ìg ǔb ǐb ùji ào z ìq ín k ǔ
披蒲编，削竹简。彼无书，且知勉。头悬梁，锥刺股。彼不教，自勤苦。 r ún áng y íng r úy ìng x u þj i üs u ÿp ín x u ãb ùchu îr úf ùx ÿn r úg u àji ǎo sh ýn s u ÿl áo y ïu k ǔzhu ï
如囊萤，如映雪。家虽贫，学不辍。如负薪，如挂角。身虽劳，犹苦卓。 s ūl ǎo qu án âr s h íq ÿs h ǐf üf ân d ús h ūj íb ǐj ìl ǎo y ïu h u ǐc h íþr xi ǎosh ýng y íz ǎo s ÿ
苏老泉，二十七。始发愤，读书籍。彼既老，犹悔迟。尔小生，宜早思。 r u îli áng h ào b üs h íâr d u ìd àt íng k u íd u ōs h ìb ǐj ìch ãng zh îng ch ýng y ìþr xi ǎo sh ýng y íl ìz h ì
若梁灏，八十二。对大廷，魁多士。彼既成，众称异。尔小生，宜立志。
y íng b üs u ìn ãng y ǒng s h ÿm ìq ÿs u ìn ãng f ùq íb ǐy ǐn g w ùr ãn ch ýngq íþr y îu x u ãd üng xi ào z h ÿ
莹八岁，能咏诗。泌七岁，能赋棋。彼颖悟，人称奇。尔幼学，当效之。 c ài w ãn j ÿn ãng bi àn q ín x i âd ào y ùn n ãng y ǒng y ín b ǐn ǚz ǐq i þc ōng m ǐn þr n án z ǐd üng z ìj ǐng 蔡文姬，能辩琴。谢道韫，能咏吟。彼女子，且聪敏。尔男子，当自警。 t áng l i úy àn f üng q ÿs u ìj ǔsh ãnt ïng z u îzh ângz ìb ǐs u ÿy îu sh ýn y ǐs h ìy ǒu w ãi z h þy ìr u îs h ì
唐刘晏，方七岁。举神童，作正字。彼虽幼，身已仕。有为者，亦若是。 qu ǎn s h ǒu y âj ÿs ÿch ãn g ǒu b ùx u ãh ãw ãi r ãn c án t ǔs ÿf ýng ni àngm ìr ãn b ùx u ãb ùr úw ù
犬守夜，鸡司晨。苟不学，曷为人。蚕吐丝，蜂酿蜜。人不学，不如物。 y îu ãr x u ãzhu àng ãr h áng sh àng z h ìj ūn x i àz ãm ín y ángm íng sh ýng xi ǎn f ùm ǔgu üng y úqi án y ùy úh îu
幼而学，壮而行。上致君，下泽民。扬名声，显父母。光于前，裕于后。 r ãn y íz ǐj ÿn m ǎn y íng w ǒji ào z ǐw ãi y ÿj ÿng q ín y ǒug ōng x ìw úy ìj i âz h ÿz üi y ím i ǎn l ì
人遗子，金满赢。我教子，唯一经。勤有功，戏无益。戒之哉，宜勉力。